Jaap Wagemaker (1906-1972)

Jaap Wagemaker (1906-1972) was de belangrijkste materieschilder van Nederland.

Jaap Wagemaker werd als zoon van een zadelmaker geboren in het centrum van Haarlem. Op zijn 14e ging hij naar de School voor Bouwkunde, Versierende Kunsten en Kunstambachten te Haarlem. Hier werd de grondslag gelegd voor zijn latere gedegen kennis van allerlei materialen. Hij kreeg er lessen van de beeldhouwer Jan Bronner. Later zou Jaap Wagemaker een uitgebreide belangstelling ontwikkelen voor de rites en de symbolen van etnische volkeren.
Aanvankelijk schilderde hij de zichtbare wereld, weliswaar in een expressionistische stijl, waarin de invloed van de Belgische expressionist Constant Permeke duidelijk aanwijsbaar was, later was het de meer poëtische Herman Kruyder, die invloed op zijn werk kreeg.
Tijdens de oorlogsjaren 1940 –1945 weigerde hij lid te worden van de door de Duitsers ingestelde Kultuurkamer en kon die jaren zodoende niet exposeren. Qua stijl onderging hij zoals zoveel andere kunstenaars in die jaren de invloed van Picasso. Na een echtscheiding en een tweede huwelijk trok hij in 1952 met zijn vrouw Didi van der Meer naar Parijs. Hier raakte hij in de ban van het werk van Jean Dubuffet, Fautrier, Wols en de andere materieschilders. Ook het werk van de Italiaan Burri die vaak zijn kunst uit jute en gips opbouwde en de Spaanse schilder Antonio Tapies met zijn \'muur\'schilderijen hadden grote invloed op de latere kunst van Wagemaker.
Vanaf 1960 begon definitief de typerende materiekunst van Wagemaker te ontstaan: abstracte assemblages, waarvan het reliëf in grote stevige vormen met allerlei onderdelen, pijpen en schotels en ander materiaal werd opgebouwd. In deze robuuste materieschilderijen werden zo gevonden stalen onderdelen, jute lappen, gips, leisteen, stukken hout, maar ook schelpen tot een zeer hechte en samenhangende compositie samengesteld. De kleurstellingen van zijn assemblages zijn vaak de aardkleuren.
Vanaf 1955 groeide de erkenning voor zijn werk in Nederland. Hij exposeerde regelmatig in het Stedelijk Museum van Amsterdam, zoals met solo-exposities in 1957 en in 1967, en in het Haagse gemeentemuseum in 1965. Zijn werk werd onder andere door Sandberg in Amerika naar voren gebracht en in 1962 nam hij deel aan de Nederlandse kunstinzending voor de Biënnale in Venetië. In 1966 ontving hij de gouden medaille van de Biënnale van Florence.